D VİTAMİNİ İÇİN SONBAHARDA GÜNEŞLENİN

Memorial Kayseri Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Muharrem İngeç, olan D vitamininin önemi hakkında bilgi verdi. Vücuttaki D vitamini eksikliği çeşitli sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Güneşli gün sayısının azaldığı sonbahar aylarında vücuttaki D vitamini eksiği ortaya çıkabiliyor. Vücudun ihtiyacı olan D vitaminini alabilmesi için bazı basit kuralları uygulamak gerekiyor.

Besinlerde az miktarda bulunuyor

Diğer vitaminlere göre besinlerde az miktarda bulunan D vitamini, vücuttaki kalsiyum ve kemik metabolizmasını dengelemekle görevlidir. D vitamini en çok karaciğer, yumurta sarısı, balık (somon ve ton) ve balık yağı ile tereyağında bulunmaktadır. Deride güneş ışığıyla başlayan D vitamini sentezi, vücutta karaciğerde devam ettikten sonra böbrekte son bulmaktadır. Yağda eriyebilen D vitaminin vücutta emilimi için yağ ve safraya ihtiyaç bulunmaktadır.

Öğle saatlerinde 20-30 dakika güneş ışığı yeterli

D vitamininin vücutta sentezlenebilmesi için güneş ışığına ihtiyaç vardır. Bu nedenle D vitamini eksikliğinin ana nedeni güneş ışınlarından yeteri kadar yararlanılamamasıdır. Vücut için gerekli miktardaki D vitamini için güneş ışınların dünyaya en dik geldiği öğle saatlerinde 20-30 dakika boyunca, kol ve bacaklar açık kalacak şekilde güneşlenmek yeterlidir.

Güneş kremleri bilinçli kullanılmalı

Vücuttaki D vitamini üretimi ülkemizin bulunduğu coğrafi matematiksel konumda en çok Mayıs-Kasım ayları arasında gerçekleşirken, aynı zamanda güneşli gün sayısının azaldığı ve insanların soğuk nedeniyle kapalı mekanlarda zaman geçirdiği sonbaharda, vücuttaki D vitamini açığı da ortaya çıkmaktadır. Ayrıca yüksek koruma faktörlü güneş kremlerinin D vitamini eksikliğine neden olmaması için bilinçli olarak kullanılması gerekir. Yapılan araştırmalarda ülkemizdeki birçok bölgede D vitamini eksikliği oranının % 14’ten % 80’lere kadar çıktığı belirlenmiştir.

D vitamini eksikliğinin neden olduğu 4 sorun

1. Vücutta D vitaminin yetersiz ya da az olması erişkinlerde kemik hastalığına, yaşlılarda kemik erimesine neden olmaktadır.
2. D vitamini eksikliği çağımızın hastalığı obeziteye zemin hazırlamaktadır.
3. Eksikliği bitkinliğe, kronik yorgunluğa, mutsuzluğa, uyku bozukluğuna hatta depresyona neden olmaktadır.
4. İleri yaşlarda Alzheimer hastalığı riskinin oluşmasında D vitamini eksikliğinin de söz konusu olduğu belirlenmiştir.

Yaşlıların daha çok ihtiyacı var

Günlük D vitamini ihtiyacı kişi ve yaşa göre değişkenlik göstermektedir. Bir yaşına kadar olan bebeklerde günlük 400 IU ihtiyacı karşılarken, bir yaşından sonraki çocukların 600 IU alması gerekmektedir. Yaşlılık döneminde ise vücudun D vitaminine ihtiyacı daha da artmaktadır. Yüksek dozda alınan D vitamini ise böbreklerde kalsiyum birikmesine ve vücutta kalsiyum seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır. Öte yandan, bazı pankreas ve böbrek hastalarında D vitamini eksikliği ortaya çıkabilmektedir.

Vücutta D vitamini ne işe yarıyor?

• D vitamini vücuttaki kalsiyum ve fosfor dengesini düzenler. Vücutta D vitamini eksikse kalsiyum emilimi % 10-15 düzeyine iner. Eğer D vitamini vücutta yeterli düzeydeyse kalsiyum emilim oranı % 30-80’lere kadar çıkar.
• Böbreklerdeki kalsiyum kaybını önleyen D vitamini, kemik direncini de artırmaktadır.
• Doğru oranlarda kullanıldığı taktirde kanserlere karşı koruyucu özelliği olduğu belirlenmiştir.
• Vücutta insülin yapımında rol oynadığı ortaya çıkmıştır.

Şeker hastaları için D vitamini önemli

D vitamini desteğinin Tip 2 diyabet hastalarında çok önemli olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır.  İleri yaş şeker hastalarında, kemik erimesi ve kemik metabolizma bozuklukları görülmektedir. Şeker hastalarında kemiklerin sağlıklı olabilmesi için özellikle D vitamini seviyesinin, uygun düzeyde olması beklenir. Bağışıklık sistemini destekleyen D vitamini, tiroit fonksiyonlarının düzenlenmesinde de rol oynamaktadır. Ayrıca aşırı kullanımı zehirlenmeye yol açabilmektedir. Zehirlenmede baş ağrısı, ağız kuruluğu, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler görülebilmektedir.